با سری مقالات آموزشی سایت ایتسکا در خدمت علاقه‌مندان بازار بورس هستیم، این مقاله به آموزش جامع افزایش سرمایه در بازار سرمایه ایران اختصاص دارد.
در این مقاله به‌طور کامل با تعریف افزایش سرمایه، انواع مدل‌های افزایش سرمایه و … آشنا خواهید شد.
تعریف سرمایه شرکت
تمامی شرکت‌ها برای شروع فعالیتشان نیاز به ثبت سرمایه اولیه دارند، درواقع سرمایه مقدار آورده نقدی است که در ابتدای تأسیس شرکت‌ها به‌عنوان آوردهٔ سهامداران در اداره ثبت شرکت‌ها ثبت می‌شود.
در اینجا باید یادآور شویم که سرمایه شرکت متفاوت از دارایی شرکت است؛ مثلاً شرکتی در ابتدای تأسیس یک میلیارد سرمایه ثبت کرده، ممکن است به‌مرورزمان به اموال خود بیافزاید و یا مقداری از آن را به فروش رساند، در این حالت شرکت از خریدوفروش این اموال دچار سود یا زیان می‌شود و حتی ممکن است در طول زمان سرمایه اولیه شرکت‌ها افزایش قیمت داشته باشند.
تعریف افزایش سرمایه شرکت
شرکت‌ها در طول حیات خود برای تأمین مالی طرح‌های توسعه‌ای، افزایش قدرت رقابتی و یا اصلاح ساختار سازمانی خود اقدام به افزایش سرمایه می‌نمایند.
در بحث افزایش سرمایه شرکت‌ها اقدام به انتشار برگه سهام جدید کرده و به سهامداران می‌فروشند تا منابع مالی موردنیاز شرکت را تأمین کنند.
تأمین منابع مالی جدید به کمک افزایش سرمایه به روش‌های مختلفی انجام می‌شود، درواقع تفاوت اصلی انواع مدل‌های افزایش سرمایه در چگونگی تأمین مالی شرکت‌هاست که در ادامه به بررسی انواع مدل‌های آن خواهیم پرداخت.
انواع مدل‌های افزایش سرمایه
افزایش از محل سود انباشته
افزایش از محل آورده نقدی
افزایش از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
افزایش به روش صرف سهام
توضیحات تکمیلی انواع مدل‌های افزایش سرمایه
افزایش سرمایه از محل سود انباشته
طبق قانون تجارت شرکت‌ها موظف‌اند سالانه مقدار معینی از سود خود را در حسابی تحت عنوان حساب سود انباشته ذخیره کنند.
هنگامی که این سود انباشته در طی سال‌ها به مقدار قابل‌توجهی می‌رسد، در این زمان است که شرکت‌ها اقدام به افزایش سرمایه از محل سود انباشته می‌نمایند.
این روش یکی از جذاب‌ترین افزایش سرمایه‌ها است که مورد استقبال سهامداران قرار می‌گیرد.
این نوع افزایش سرمایه چند مزیت عالی برای سهامداران دارد
- فرایند تخصیص سهام به نسبت سایر روش‌ها زمان کوتاه‌تری نیاز دارد.
- نیازی به واریز مبلغ اسمی سهام تعلق یافته نیست.
سهام جایزه
به سهام تعلق گفته درروش افزایش سرمایه از محل سود انباشته، سهام جایزه می‌گویند، البته برای تبدیل سهام جایزه به سهام عادی کمی زمان نیاز است.
بعد از تبدیل سهام جایزه به سهام عادی، سهامداران می‌توانند اقدام خریدوفروش سهام نمایند.
افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
بسیاری از شرکت‌ها برای تأمین مالی طرح‌های توسعه‌ای و رقابتی خود اقدام به افزایش سرمایه از محل آورده نقدی می‌نمایند، این مدل زمانی رخ می‌دهد که شرکت به مقدار کافی سود در حساب سود انباشته خود ندارد.
در این روش شرکت برگه سهام جدید منتشر می‌کند و به‌تناسب برگه سهام منتشرشده و مقدار سهم هر سهامدار فعلی، حق تقدم خرید برگه سهام برای سهامداران شرکت در نظر گرفته می‌شود.
سهامداران برای تبدیل این حق تقدم‌ها به سهام عادی موظف‌اند ارزش اسمی (هزار ریال) برگه سهام را در مدت‌زمان 2 ماهه به‌حساب شرکت واریز کنند، اگر به هر دلیلی سهامداران تمایلی به پرداخت ارزش اسمی حق تقدم داشته باشند، در فرصت 2 ماهه می‌توانند اقدام به فروش اوراق حق تقدم نمایند.
در پایان مهلت 2 ماهه اگر به هر دلیلی سهامدار مبلغ اسمی سهام را پرداخت نکند و همچنین حق تقدم خود را نیز به فروش نرساند، پس از اتمام مهلت پذیره‌نویسی حق تقدم سهام به فروش می‌رود.
درواقع شرکت موظف است، حق تقدم‌های استفاده‌نشده را از طریق بورس به فروش رسانده و مبلغ حاصل از فروش را بعد از کسر کارمزدها به‌حساب سهامدار واریز نماید. قیمت فروش در این مواقع معمولاً نزدیک به قیمت روزهای آخر پذیره‌نویسی حق تقدم ها است.
افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها
با توجه به تورم پرشتاب سالانه ایران، ارزش دارایی‌های شرکت‌ها دست‌خوش تغییرات می‌شود، در این روش شرکت دارایی‌های ثابت مشهود خود، نظیر زمین، ساختمان، ماشین‌آلات و تجهیزات، سرمایه‌گذاری‌ها و … را مورد تجدید ارزیابی قرار می‌دهند.
با افزایش قیمت دارایی‌ها در ترازنامه قسمت بدهی‌ها ثابت می‌ماند، ازآنجایی‌که باید دو طرف ترازنامه برابر باشد، شرکت به میزان اختلاف بین دارایی و بدهی اقدام به افزایش سرمایه می‌کند.
در این روش هیچ پولی وارد شرکت نمی‌شود و فقط یک عملیات حسابداری در صورت‌های مالی شرکت رخ می‌دهد.
درروش افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها به همان مقدار که به تعداد سهام سهامداران افزوده می‌شود، از قیمت روز سهام کسر می‌گردد.
افزایش سرمایه به روش صرف سهام
در این روش، شرکت اقدام به فروش سهام بیش از قیمت اسمی سهام می‌نماید، شرکت تفاوت حاصل از قیمت فروش و ارزش اسمی سهام به‌حساب اندوخته و یا درازای آن سهام جدید، به سهامداران قبلی می‌دهد.
صرف سهام به معنای اضافه ارزش سهام است، درواقع به مابه‌التفاوت ارزش بازاری و ارزش اسمی سهام، صرف سهام گفته می‌شود.
مراحل افزایش سرمایه شرکت‌ها
- افزایش سرمایه به‌وسیله هیئت‌مدیره شرکت پیشنهاد می‌شود.
- سپس حسابرس اقدام به بررسی طرح کرده و تائید یا رد می‌نماید.
- در این مرحله شرکت مدارک و مستندات افزایش سرمایه خود را برای اداره ثبت شرکت‌ها و سازمان بورس ارسال می‌کند.
- درصورتی‌که سازمان بورس افزایش سرمایه شرکت را تائید کند، اطلاعیه صدور مجوز افزایش سرمایه روی سایت کدال منتشر می‌شود.
- سپس تاریخی برای مجمع فوق‌العاده شرکت مشخص‌شده و آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق‌العاده روی سایت کدال درج می‌شود.
- بعد از برگزاری مجمع، تصمیمات مجمع عمومی فوق‌العاده بر روی سایت کدال درج می‌شود. این تصمیمات شامل مبلغ افزایش سرمایه و درصد افزایش سرمایه
افزایش سرمایه به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟
برای این‌که در افزایش سرمایه شرکت‌ها سهیم باشید باید در روز برگزاری مجمع جزو سهامداران آن‌ها باشید، معمولا سه روز قبل از برگزاری مجمع خریدوفروش سهم متوف می‌شود پس اگر تمایل دارید در مجمع شرکت حضور داشته باشید باید قبل توقف سهم اقدام به خرید سهام شرکت نمایید.
در این مقاله تمام سعی خود را کردیم تا شمارا به‌صورت جامع و کامل با تعریف افزایش سرمایه، مراحل و… آشنا کنیم، در صورت وجود ابهام سؤالات خود را در بخش دیدگاه‌های این مقاله بپرسید.