با یکی دیگر از مقالات آموزش بورس و سرمایه‌گذای در خمدت شما هستیم. در ادامه بررسی و آموزش تحلیل تکنیکال بورس، می‌خواهیم به تبیین مفاهیم سطح حمایت و مقاومت در تحلیل تکنیکال بپردازیم.
قیمت یک بطری آب معدنی واقعاً چقدر است؟ قیمت یک گرم طلا چطور؟ آیا تاکنون این سوال برایتان پیش آمده که چرا برخی اشیا قیمت بالاتری دارند؟ یا اینکه علت نوسانات قیمت چیست؟ در ذهن اغلب ما این واقعیت نهادینه شده است که هر چیزی قیمتی دارد و می‌توان قیمت منصفانه یا عادلانه‌ای برای آن تعیین کرد. اما واقعیت آنست که هیچ چیز قیمت مشخص و تعیین‌شده‌ای ندارد! شاید تعجب کنید اما تنها معیاری که سقف قیمت یک کالا را مشخص می‌کند، این است که در آن سطح قیمت، خریدار داشته باشد. به عبارت دیگر، تمام کالاها به حداکثر قیمتی که خریداران آن را بپذیرند فروخته خواهد شد. مجموعه اراده خریداران را در بازار تحت عنوان «تقاضا» و کالای قابل فروش را «عرضه» می‌نامیم. با این پیش زمینه، به مبحث اصلی خودمان یعنی تحلیل تکنیکال و توضیح سطح حمایت و مقاومت برمی‌گردیم.
در بازار بورس نیز، خریداران و فروشندگان برای تعیین قیمت سهام در رقابت با یکدیگرند. تعادل نیروی این دو گروه، قیمت نهایی سهم را مشخص می‌کند. وقتی قیمت یک سهم، صعودی است، یعنی شرایط بازار و محیط باعث شده که قدرت فروشندگان افزایش یابد. فروشندگان نیز همواره اراده افزایش قیمت دارند. این روند صعودی ممکن است به دلایل متنوع از جمله اخبار مثبت بازار در رابطه با ارزش آتی یک سهم باشد. در مقابل هنگامی که روند قیمت یک سهم رو به کاهش است، بدین معنی است که قدرت خریداران در تعیین قیمت به قدرت فروشندگان می‌چربد. این روند نزولی نیز ممکن است به دلایل مختلف از جمله اطلاعات منفی مربوط به عملکرد پیشین شرکت باشد. اما چه کسی تعیین می‌کند که یک خبر خوب یا بد یا اطلاعات به دست آمده از آخرین ترازنامه یک شرکت تا چه اندازه می‌ارزد؟ اقتصاددان‌ها به این عامل تغیین‌کننده می‌گویند دست نامرئی بازار! یعنی به عبارت دیگر آنچه که قدرت چانه‌زنی فروشنده و خریداران را در بازار بورس تعیین می‌کند، در واقع واکنش جمعی آنها است. خرید و فروش در سطوح قیمتی متفاوتی انجام می‌شود. اما میانگین قیمت خرید و فروش سهام، بر اساس تعادل میان عرضه و تقاضا در همان روز مشخص خواهد شد.
به عبارت دیگر، قیمتی که در آن معامله انجام می‌شود، حداکثر قیمتی است که برآیند خریداران آن روز ، پذیرفته‌اند که خرید سهام به آن قیمت، ارزشش را دارد. این در حالی است که ممکن است ارزش واقعی سهام بسیار کمتر یا بیشتر از شاخص میانگین معاملات باشد. بنابراین معمولاً هنگامی که یک روند کوتاه مدت صعودی یا نزولی در بازار اتفاق می‌افتد، مدتی تداوم خواهد داشت، چون خریداران یا فروشندگان به آن دامن می‌زنند. فی‌المثل، وقتی قیمت سهام رو به بالاست، فروشندگان در پیشنهاد قیمت آتی، قیمت‌هایی بالاتری را در توافق درخواست می‌کنند و به قیمت‌های پیشین حاضر به فروش نخواهند بود. انجام برخی معاملات با افزایش قیمت، باعث ترغیب سایر خریدران نسبت به پذیرش قیمت جدید که بالاتر از قیمت قبل بوده است می‌شود. به عبارت دیگر، تاحد زیادی این افزایش و کاهش قیمت‌های بورس جنبه ذهنی و روانی دارد. تحلیل تکنیکال به این توجه ندارد که علت این واکنش‌های روانی چیست، بلکه واقعیات رخ‌داده را تحلیل می‌کند. تعریف سطح حمایت و سطح مقاومت نیز بر همین اساس است.
توصیف سطح حمایت (سطح تقاضا) در تحلیل تکنیکال
حالا تصور کنید که همین واکنش‌های روانی و ذهنی مبتنی بر اخبار بازار، روند قیمت یک سهم را نزولی کرده است. یعنی در یک بازه زمانی، قیمتها رو به کاهش است. این کاهش تا کجا ادامه پیدا می‌کند؟ تا جایی که تحلیل منطقی خریداران مانع از سقوط بیشتر قیمتها می‌شود. یعنی برآیند واکنش خریدران این مفهوم را منتقل می‌کند که کاهش بیشتر قیمتها ناعادلانه و غیرمنطقی است و ارزش ذاتی این سهم کمتر از این نیست. بنابراین میانگین قیمت معاملات از یک سطح کمتر نخواهد شد. به این سطح قیمت، سطح حمایت گفته می‌شود. یعنی به دلیل حمایت و افزایش تقاضای خریدران، قیمت سهام از یک حد معین (در یک بازده زمانی معین) کمتر نمی‌شود. وقتی تقاضا برای یک سهم بیشتر می‌شود، طبیعتاً با واکنش مثبت فروشندگان مواجه شده و روند صعودی قیمتها شکل می‌گیرد. وقتی این سطح حمایت از قیمت در یک بازه زمانی چند بار تکرار شود، می‌توان نتیجه گرفت که سطح حمایت فعلی از این سهم چه قیمتی است. به طور کلی، سطح حمایت، حداقل قیمتی است که فروشندگان حاضر به فروش سهام خود با قیمت پایین‌تر نیستند و از سوی دیگر، خریداران زیادی حاضر به خرید سهام به قیمت بالاتر از آن نیز هستند. یک نمونه از سطح حمایت تحلیل تکنیکال سهام را در شکل زیر مشاهده می‌کنید.
سطح حمایت در تحلیل تکنیکال، ویژگی‌هایی دارد از جمله اینکه در سطح حمایت، حجم تقاضای بازار از عرضه پیشی می‌گیرد؛ فروشندگان تمایلی به فروش سهام ندارند، و خریداران پیشنهاد قیمت خود را افزایش می‌دهند. معامله‌گران ارزش ذاتی و منطقی سهام شرکت را کمتر از این مقدار برآورد نمی‌کنند و تصور نمی‌کنند که قیمتها از این سطح پایین‌تر خواهد رفت؛ سطح حمایت یک سطح برآوردی و تخمینی است که ممکن است در بازه‌های زمانی مختلف تغییر کند.
توصیف سطح مقاومت (سطح عرضه) در تحلیل تکنیکال
اگر بالعکس این قضیه روی دهد، یعنی به دلایل مختلف قیمتها روندی صعودی پیدا کند. از یک حد بالاتر، خریداران حاضر به پذیرش قیمت‌های بیشتر نیستند و می‌توان گفت در صورت عدم پذیرش فروشندگان، معاملات متوقف خواهد شد. اما در عمل، عرضه سهام متوقف نخواهد شد بلکه با قیمت‌های پایین‌تر ادامه می‌یابد. این سطح قیمت را سطح مقاومت می‌گویند. ممکن است طی یک بازده زمانی (مثلاً یکساله) قیمت یک سهم، چندین بار به سطح مقاومت برسد و دوباره روند نزولی پیدا کند. سطح مقاومت نیز دارایی ویژگی‌هایی است از جمله اینکه در این سطح، حجم عرضه نسبت به حجم تقاضا پیشی می‌گیرد و خریداران حاضر به خرید سهام به قیمت بالاتر نیستند؛ در سطح مقاومت، فروشندگان قیمت پیشنهادی خود را تعدیل می‌کنند؛ معامله‌گرها، قیمت‌های بالاتر از آن را منطقی و منصفانه ارزیابی نمی‌کنند. انتظار می‌رود که قیمتها از سطح مقاومت بالاتر نخواهد رفت. سطح مقاومت نیز یک شاخص برآوردی است که ممکن است در یک بازه زمانی وجود داشته باشد اما در ادامه تغییر کند.
امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد. در آینده، مباحث بیشتری را در مورد تحلیل تکنیکال بورس ارائه خواهیم کرد. هرزمان که به ورود به بازار های سرمایه علاقمند شدید، حتما از بروکر هایی مناسب ایرانیان استفاده کنید.