با سری مقالات آموزشی سایت خانه بورس ایران در خدمت شما علاقه‌مندان به بازار بورس ایران هستیم، در این مقاله به‌تفصیل درباره سهام عدالت بحث خواهیم کرد.
در ادامه به بررسی تاریخچه تصویب و اجرای سهام عدالت، سود و میزان تخصیص و نحوه خریدوفروش آن خواهیم پرداخت.
تاریخچه سهام عدالت
سهام عدالت نوعی یارانه دولتی بوده که در دولت نهم به مجلس ارائه و تصویب شد. دولت، هدف از عرضه سهام را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام و به قشر کم‌درآمد سهام واگذار کرد.
این طرح در سال 1384 وارد مجلس شد و در سال 1388 به مرحله اجرا درآمد، طی این طرح، سهام 60 شرکت بزرگ بورسی به حدود 49 میلیون نفر از ایرانیان واجد شرایط دریافت سهام واگذار شد.
سهام تعلق‌گرفته به این 49 میلیون نفر متفاوت از یکدیگر بود، برای مثال ارزش ریالی سهام مشمولان تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی مبلغی بالاتر از سایر مشمولان بود.
بعد از سال‌ها انتظار دولت دوازدهم طی سال‌های 1396 و1397 اقدام به واریز سود سهام به مشمولان کرد که برخلاف انتظارها سود واریزی رقم بسیار کمی بود.
میزان سهام تعلق‌گرفته
ارزش ریالی این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان بود که بعد از مدتی میزان ارزش سهام اقشار کم‌درآمد به یک‌میلیون تومان افزایش یافت.
سپس طبق طرحی سایر افراد مشمول سهام نیز می‌توانستند با پرداخت 500 هزار تومان دیگر ارزش سهام خود را به یک‌میلیون تومان افزایش دهند.
آزادسازی و فروش سهام عدالت
بالاخره بعد از کش‌وقوس‌های فراوان بافرمان رهبر معظم انقلاب در اردیبهشت سال 1399 دولت موظف به آزادسازی سهام عدالت شد.
با توجه به قشر وسیع صاحبان سهام، دو روش مستقیم و غیرمستقیم برای آزادسازی سهام عدالت در نظر گرفته شد.
آزادسازی سهام به روش مستقیم
در روش مستقیم دارندگان سهام با مراجعه به سایت سازمان خصوصی‌سازی و سازمان بورس، می‌توانستند آمادگی خود را برای مالکیت مستقیم سهام اعلام کنند.
در این روش مالکان سهام باید دارای کد بورسی بوده و با اعلام کد بورسی خود به سازمان خصوصی‌سازی می‌توانستند به شکل مستقیم اداره سهام خود را در دست بگیرند.
اگر نمی‌دانید چگونه برای دریافت کد بورسی اقدام کنید، مقاله آموزش 0 تا 100 نحوه ورود به بازار بورس و دریافت کد بورسی را بخوانید.
در روش مستقیم، سهام عدالت بر روی پرتفوی کارگزاری سهامداران قرار می‌گیرد و افراد می‌توانند با توجه به شرایط بازار اقدام به فروش سهام کنند، البته در این روش هم فروش به شکل مستقیم نیست بلکه سهامدار به کارگزار اعلام کرده و کارگزار واسطه فروش سهام می‌شود.
تا پایان سال 99 سهامداران فقط مجاز به فروش 60% از کل سهام خود بودند، تاکنون 40% آن آزادسازی نشده است.
آزادسازی سهام عدالت به روش غیرمستقیم
در این روش سهامداران سود مجمع سالیانه شرکت‌ها را از دولت دریافت می‌نمایند و خود هیچ اقدامی نمی‌توانند بر روی سهام داشته باشند.
سهامداران روش غیرمستقیم می‌توانند از طریق درخواست بانکی اقدام به فروش سهم خود کنند.
فروش سهام عدالت
بعد از درخواست فروش سهام توسط سهامداران، بانک یا کارگزار عامل با توجه به شرایط بازار به‌تدریج شروع به فروش سهام می‌نماید و بعد از هر بار فروش پول حاصل از آن به حساب سهامداران واریز می‌شود.
معمولاً در دو یا سه مرحله کل پول سهام فروش رفته در حساب سهامدار می‌نشیند.
ارزش سهام عدالت
ارزش سهام عدالت با توجه به نوسانات بازار بورس دچار تغییر می‌شود، همچنین به دلیل اینکه اکثریت برگه سهام از شرکت‌های بورسی هستند، ارزش ریالی سهام عدالت نیز تابع شاخص بازار بورس است.
سهام عدالت متوفیان
طبق اعلام دولت حدود دو نیم میلیون و پانصدهزار دارنده سهام عدالت در 10 سال اخیر فوت شدند.
وراث می‌توانند با ارائه حصر وراثت به شکل آنلاین یا حضوری، درخواست تقسیم سهام کنند؛ دولت پس از بررسی صحت مدارک، سهام را بین وراث تقسیم می‌کند.
نتیجه‌گیری
تا به اینجای مقاله سعی کردیم، اطلاعات مهم و موردنیاز سهام عدالت را توضیح دهیم.
با توجه به افزایش تورم سالیانه کشور و جذب اکثریت مردم به بازار بورس، توصیه داریم اگر نیاز مالی به پول حاصل از فروش سهام عدالت ندارید، آن را تا چندین سال نگهداری کنید؛ زیرا بازار سهام نسبت به سایر بازارهای مالی همیشه دارای رشد بیش‌تری بوده است.
طبق توصیه همیشگی ما، قبل از ورود به بازارهای مالی حتما آموزش دیده و برای سرمایه‌گزاری و فعالیت در بازارهای مالی خارجی، بروکرهایی را انتخاب کنید که به ایرانیان نیز خدمات می‌دهند.