وب 5 آینده ی احتمالی اینترنت است که تمرکزش روی دیسنترالایز کردن ( غیر متمرکز بودن) و این است که به کاربران کنترل بیشتری بر روی داده ها و هویت شان بدهد. این موارد نکات مهم وب 5 هستند:
تمرکز زدایی : بر خلاف وب 2 (که در این مقاله توضیح خواهیم داد) وب 5 به دنبال یک شبکه P2P است که در آن کاربران برای ذخیره کردن اطلاعات خود به شرکت ها متکی نیستند.
مالکیت اطلاعات : وب 5 به مالیکت داده ها و اطلاعات توسط کاربر تاکید دارد. شما اطلاعات خودتان را کنترل میکنید و تصمیم میگیرید چه کسی میتواند به آن دسترسی داشته باشد.
بر مبنای بلاک چین : وب 5 بر روی بلاکچین بنا شده است.
اکنون جک دورسی به عنوان مدیر عامل سابق توئیتر، وب 5 را به دنیا معرفی کرده است. این پلتفرم جالب می تواند با انسان ها ارتباط برقرار کرده و عواطف و هیجانات آن ها را در نظر بگیرد. دو ویژگی مهم وب 5 کنترل هویتی و امنیت بالاست.
من شخصا از پتانسیل فوق العاده ی وب 5 هیجان زده هستم. وب 5 نوید یک تغییر اساسی در نحوه تعاملات ما با اینترنت را میدهد. طبق آنچه اعلام شده است، باید منتظر یک تجربه ی واقعا کاربر محور باشیم.
سعید محمدی – مدیر وبسایت ایتسکا
چیزی که من را هیجان زده میکند، تمرکز زدایی این شبکه است. تصور کنید که شما کنترل کامل اطلاعات خود را دارید ( و نه شرکت ها) وب 5 قرار است بر منبای بلاک چین توسعه یابد.
مورد دیگر، این هست که وب 5 میتواند شکاف بین دنیای مجازی و واقعی را پر کند. تصور کنید دنیایی که ساعت هوشمند شما اطلاعات کاملی از وضعیت سلامتی شما را به موبایل شما ارسال میکند و این اطلاعات توسط هوش مصنوعی به صورت کامل تحلیل میشود و شما از خطرات احتمالی موجود آگاه میشوید.
وب 5 چیست؟
به این وب، وب فوق پیشرفته گفته می شود که گفته می شود حتی شرایط عاطفی و همزیستی هم دارد! البته این وب هنوز به تکامل نهایی نرسیده است و باید کمی صبر کنیم تا مطمئن شویم که دقیقا قرار است چه چیزی به دنیا معرفی شود.
2 ویژگی مهم این وب عبارت است از:
- کنترل هویتی
- امنیت بالا
تصور کنید تا چه اندازه جالب است که یک پلتفرم بتواند با انسان ارتباط برقرار کند. طبیعی است که این وب می تواند دستیار مفید و پرکاربردی برای همه انسان ها باشد.
| نسخه وب | مزایا | معایب | نمونه‌ها |
|---|---|---|---|
| وب ۱.۰ (وب فقط خواندنی) | بنیان اینترنت را گذاشت، دسترسی به اطلاعات را فراهم کرد | تعامل محدود کاربر، محتوای ایستا، سرعت اتصال پایین | وب‌سایت‌های اولیه مانند Britannica Online، سرور وب CERN |
| وب ۲.۰ (وب مشارکتی) | محتوای تولید شده توسط کاربر، تعامل اجتماعی، محتوای پویا، ظهور رسانه‌های اجتماعی و ابزارهای همکاری آنلاین | نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی، جمع‌آوری داده‌ها توسط شرکت‌های بزرگ، احتمال اطلاعات نادرست و اتاق‌های پژواک | فیس‌بوک، یوتیوب، ویکی‌پدیا، توییتر، انجمن‌های آنلاین |
| وب ۳.۰ (وب معنایی) | تمرکز بر داده‌های قابل خواندن توسط ماشین، به دنبال بازیابی بهتر اطلاعات و تجربه کاربری، ادغام هوش مصنوعی و فناوری‌های معنایی | چالش‌های فنی در پیاده‌سازی وب معنایی واقعی، احتمال افزایش کنترل شرکت‌های بزرگ بر داده‌ها | پروژه‌های اولیه وب معنایی مانند Google Knowledge Graph، دستیارهای صوتی مانند Siri و Alexa |
| وب ۴.۰ (وب همزیستی) | هدف آن اتصال اینترنت اشیاء (IoT) با وب سنتی است، ایجاد یک تجربه غوطه‌ورتر و به هم پیوسته | نگرانی‌های امنیتی و حریم خصوصی با افزایش اتصال دستگاه‌ها، احتمال شکاف دیجیتال در صورت نابرابر بودن دسترسی | خانه‌های هوشمند با لوازم متصل، فناوری پوشیدنی با ادغام داده‌های بلادرنگ |
| وب ۵.۰ (وب هوش مصنوعی) | وب انسان‌محور با رابط‌های هوشمند با استفاده از هوش مصنوعی و درک عاطفی، تمرکز بر تمرکززدایی و مالکیت داده‌های کاربر | بسیار تئوری با موانع فنی زیاد، نگرانی‌های اخلاقی بالقوه با ادغام هوش مصنوعی پیشرفته | در حال حاضر به طور کامل محقق نشده است، اما مفاهیم شامل چت‌بات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی با پاسخ‌های عاطفی، تجربیات وب شخصی‌سازی‌شده بر اساس داده‌ها و ترجیحات کاربر است |
در این نوع وب به نیازهای انسانی اهمیت داده شده و بر اساس آن ها عمل می شود. خواندن فکر انسان موضوع دیگری است که قابلیت تحقق دارد. در این حالت تراشه ای در مغز انسان قرار داده می شود تا ارتباط میان سیستم و انسان هوشمندانه باشد. می توانیم از اینترنت اشیاء بهره مند شده و همه لوازم را به اینترنت متصل و کنترل نماییم. به صورت کلی می توان گفت در این وب، سیستم های کامپیوتری به دستیارهای رباتیک هوشمند تبدیل می شوند.
وب 5 در دنیای گیمینگ هم تحولات عظیمی به وجود خواهد آورد. شما می توانید بازی را تنها با فکرتان انجام دهید بدون این که نیاز به هیچ ابزار خاصی داشته باشید.
دلایل نیاز به وب 5
جک دورسی در حین معرفی وب 5 و قبل از آن، مشکلات مربوط به وب 3 را مطرح کرده بود. چندین سال است که از وب 3 استفاده می شود و معمولا کاربران شبکه های غیرمتمرکز مثل کاربران بازارهای مالی به خوبی با آن آشنا هستند. به گفته جک دورسی، وب 3 کاملا امن نیست و مالکیت و مدیریت شفافی ندارد. او وب 3 را نوعی نهاد متمرکز می داند و آن را به عنوان نهادی غیرمتمرکز قبول نمی کند.
دلیل اصلی نیاز به وب 5 این است که کاربران از غیرمتمرکز بودن آن و در نتیجه امن بودن همه کارهایشان مطمئن هستند. وب 5 به افراد اجازه می دهد هویت دیجیتال داشته و به صورت کامل همه امورات خود را مدیریت کنند. همچنین وب 5 زمینه های زیادی برای درآمد زایی هم در اختیار همه کاربران قرار می دهد.
نحوه فعالیت وب 5
در وب 5، نودهای غیر متمرکزی داریم که توزیع شده و همتا به همتا هستند. این نودها در حقیقت کاربران وب 5 محسوب می شوند. شما می توانید نودها یا همان DWN را روی کامپیوتر و یا دستگاه خودتان اجرا نمایید. این موضوع باعث می شود بتوانید همه امور از جمله اشتراک گذاری داده ، اطلاعات، انتقال و شناسایی آن ها را به راحتی انجام دهید.
وقتی نودها میان کاربران توزیع می شود پایگاه داده ای داریم که سرور مرکزی و یا مرجعی ندارد. امکان دیگری که برای کاربران ایجاد می شود این است که مشکلات شان در زمینه حریم خصوصی حل شده و به مواردی مثل گوگل، فیس بوک و غیره وابسته نخواهند بود.
هر کاربر خودش نودهای مربوط به خود را کنترل می کند و در نتیجه تصمیم گیری در مورد عمومی و یا خصوصی بودن آن با خود او می باشد.
نکته مهم دیگر این است که در وب 5 ما شاهد شناسه های غیر متمرکز و اعتبارنامه های قابل تایید هستیم. این شناسه ها توسط کاربران تولید شده و اجازه حفظ کامل هویت را به او می دهند. برای این که هویت کاملا ثابت شود از اعتبارنامه های مختلفی هم استفاده می شود. مفاهیم گفته شده در کنار هم باعث می شود کاربران به معنی واقعی بتوانند مالک هویت خود باشند.
ویژگی های مهم وب 5
در خلال توضیحات داده شده، تا حدی با ویژگی های این وب آشنا شده اید اما خوب است به صورت مشخص هم درباره آن صحبت کنیم.
قبل از آن، به این نکته دقت کنید که وب 5 در حال توسعه و تکامل است و بنابراین الان نمی توان به صورت قطعی در مورد آن صحبت کرد. با این حال وب 5 دو ویژگی مهم و برجسته دارد که در ادامه می خوانید.
بر هویت خود کنترل دارید
همان طور که گفتیم وب 5 ساختاری دارد که کنترل هویت تان کاملا در دست خود شماست. به عبارت دیگر کنترل هویت در این وب، خود متمرکز خواهد بود. افراد مختلف می توانند اعتبارها، مجوزها و غیره را در کیف پول مربوط به خود ذخیره کرده و از طریق آن به برنامه های مختلف دسترسی داشته باشند بدون این که نیازی به ساختن اکانت وجود داشته باشد.
مالکیت داده ها کاملا امن است
مالکیت داده همیشه و برای همه کاربران مهم است. وب 5 به کاربران مالکیت واقعی و امن می دهد. به عنوان مثال با ورود به سایت های مختلف و گرفتن داده ها و خدمات متفاوت، شما مجبور به ارائه اطلاعات تان نخواهید بود و همه امور به صورت شخصی سازی شده برایتان انجام می شود.
آشنایی با مزایا و معایب وب 5
درست است که اکنون به وب 5 دستری نداریم اما تا حد زیادی با ویژگی های اصلی آن آشنا شده ایم. این پلتفرم می تواند مزایای زیادی برای کاربرانش داشته باشد که در ادامه به مهم ترین آن ها اشاره می کنیم.
- با استفاده از جنبه های هوش هیجانی این وب می توانید خلاقیت تان را افزایش دهید.
- وب 5 به احساسات کاربران توجه می کند و در کنار ویژگی های تجارت الکترونیک، می تواند تجربیات بهتری را برای همه کاربران رقم بزند.
- کنترل کامل داده ها وهویت تان با خود شماست.
- با استفاده از بلاک چین، امنیت کاربران حفظ شده و رمزنگاری ها در بالاترین و امن ترین حالت ممکن خواهند بود.
اما چه معایبی می توان برای وب 5 ذکر کرد؟
- کسی نمی داند این پلتفرم قرار است چگونه اجرا شود؟ پروژه آن چگونه پیش خواهد رفت؟
- آیا امکان اجرای آن در مقیاس بزرگ وجود خواهد داشت؟
شباهت ها و تفاوت های وب 3 و وب 5
| شباهت | تفاوت |
| هر دو مبتنی بر بلاکچین هستند. | وب 3 تعامل ماشینی دارد در حالی که وب 5 احساسات کاربران را درک می کند. |
| واسطه ندارند. | وب 5 بر خلاف وب 3 کاملا غیر متمرکز است. |
| از هوش مصنوعی استفاده می کنند | با وب 5 نرم افزارها و پلتفرم ها ارتباط یکپارچه خواهند داشت. |
شباهت ها
- هر دو از بلاکچین استفاده می کنند.
- مردم می توانند با هم تعامل داشته باشند.
- از هوش مصنوعی در آن ها استفاده می شود و در نتیجه پیشنهادها و جستجوها با هم سازگار هستند.
تفاوت ها
- در وب 5 کامپیوترها می توانند سیگنال های مغزی انسان را دریافت کرده و به آن واکنش نشان دهند. چنین امکانی برای وب 3 وجود ندارد.
- در وب 5 واسطه ها و دولت ها هیچ گونه اعمال کنترلی بر رفتار کاربران نخواهند داشت.
- با ظهور وب 5 کاربران می توانند برای اولین بار با کیف پول دیجیتال، از نرم افزارهای مختلف استفاده کرده و میان آن ها جا به جا شوند.
سخن پایانی
وب 5 می تواند تحولی در دنیای فناوری و در نتیجه زندگی بشر به وجود آورد. البته باید دقت کنید که هنوز دقیقا مشخص نیست که این پروژه چگونه پیش خواهد رفت.
در این لحظه فاصله قابل توجهی تا زمان استفاده عمومی از وب 5 داریم و برای اظهارنظرهای بیشتر باید منتظر اجرای آن بمانیم. به هرحال وب 5 می تواند پیشرفت های زیادی را به زندگی انسان وارد کند به طوری که دستیاران هوشمند و حرفه ای زیایدی در اختیار خواهیم داشت. البته ابتدا باید ببینیم که این پروژه در چه مقیاسی اجرا خواهد شد.
تفاوت مهم آن با وب 3 چیست؟
همان طور که گفتیم امنیت بالاتر، کاملا غیر متمرکز بودن و کنترل هویت از ویژگی های این وب است که در وب 3 یا وجود ندارد و یا حداقل کامل نیست.
مشخص است که دقیقا چه زمانی می توان به آن دسترسی داشت؟
فعلا باید صبر کنیم و زمان دقیق دسترسی به وب 5 مشخص نیست.
وب 5 چه مزایایی دارد؟
افزایش خلاقیت، کنترل داده ها توسط کاربران، توجه به احساسات کاربران و امنیت بالا از جمله ویژگی های اصلی آن می باشد.