ارز فیات و ارز دیجیتال دو مورد از مهم ترین و معروف ترین ارزهای جهان می باشند که در کل جهان و تقریباً در تمامی کشورهای جهان از آن استفاده می شود. مردم جهان ، مخصوصاً تاجران کشورها جهت نقل و انتقالات مالی خود مجبورند یکی از این دو ارز را جهت تجارت و نقل و انتقالات خود استفاده کنند. سایت آموزشی ایتسکا با آموزش بازارهای سرمایه گذاری و معامله در این بازار ها قصد دارد بر علم و دانش هم وطنانمان افزوده و آنها را جهت کسب سود در این راه یاری رساند.
ارز فیات چیست؟
ارز فیات (Fiat Currency) همان پول دولتی می باشد که هیچ پشتوانه ای مانند طلا ، نقره و … نداشته و فقط از طرف دولت و بانک مرکزی آن کشور پشتیبانی می شود. ارزهای کاغذی مهم مانند دلار ، یورو و … از نوع فیات بوده و هیچ پشتوانه ای جز دولت ندارند. چاپ ارز های کاغذی فیات دست دولت ، بانک مرکزی و اقتصاد دانان کشور می باشد . چون هیچ پشتوانه ای ندارد دولت ها معمولاً در زمان کسری بودجه و … اقدام به چاپ فیات کرده و در صورت نظارت نادرست ، بجای بهتر شدن اوضاع کشور باعث افزایش تورم می شود. چون فیات بدون پشتوانه می باشد ، زمانی که کشور دچار تورم می شود ارزش پول فیات پایین می آید.
با ارز فیات دولتمردان راحتتر می تواند بر اوضاع اقتصادی کشور تاثیر بگذارند و در شرایط بد اقتصادی با اقدام های به موقع می توانند به بحران اقتصادی کشور کمک کرده و از تورم و بیکاری جلوگیری کنند. ارزهای مهم جهان مخصوصاً دلار و یورو از نوع فیات می باشند و به دلیل فیات بودنشان در سراسر جهان از آنها استفاده می شود. ولی اقتصاد دانان با توجه به اینکه می دانند چاپ بیش از حد فیات باعث سقوط اقتصادی کشورها و تورم شدید خواهد شد ؛ از چاپ بی رویه جلوگیری می کنند. از نمونه های تورم شدید در اثر پول فیات می توان به سال مالی دولت زیمبابوه توجه کرد که باعث تورم اقتصادی شدید شد.
تاریخچه ارز دیجیتال
ارز دیجیتالی (Digital currency) با نام ارز های مجازی و رمز ارز ها (Cryptocurrency) نیز شناخته می شوند. از معروف ترین ارز های دیجیتال می توان بیت کوین (Bitcoin) و آتریوم (Atrium) را نام برد که به عنوان پول غیر متمرکز دیجیتال استفاده می شوند. یکی از اولین ارزهای دیجیتال در سال ۱۹۹۶ با پشتوانه طلا به وجود آمد. بعد از آن بسیاری از تاجران و افراد که در مبادله پول مشکل داشتند ، تصمیم به استفاده از ارز مشترکی بین خود گرفتند تا با تبدیل پول خود از دلار و یورو به آن ارز ، با پرداخت کارمزد ناچیزی اقدام به معامله و تبادل کالا با یک ارز مشترک کنند. این ارز دیجیتال مشترک ، رزرو آزادی (Liberty Reserve) نامیده شد. متأسفانه این دو ارز دیجیتال متمرکز بوده و امکان پولشویی در آن وجود داشت ولی به دلیل راحتی مبادله بسیار مورد استقبال قرار گرفته بود . پس جهت جلوگیری از این مشکلات ارز غیر متمرکز دیجیتال با نام بیت کوین توسط گروه ناشناسی به نام ساتوشی ناکاموتو ارائه شد. در این مقاله تأکید بر استفاده از نظام ارزی غیرمتمرکز بود.
سه اصل مهم در ارز دیجیتال
اصل اول : در این نظام ارزی بر این اصل تأکید می شود که غیر متمرکز باشد ، یعنی هیچ نظارتی بر آن وجود نداشته و بالا و پایین رفتن قیمت آن فقط توسط مشترکین و استفاده کنندگان آن مشخص شده و تحت کنترل هیچ کشور و یا مقامی نمی باشد.
اصل دوم : در استفاده از ارزهای دیجیتال نیاز به اعتماد سازی نمی باشد و در چون دقت و شفافیت خاصی در ارز های دیجیتال وجود دارد که که نیازی به اعتماد و سپس استفاده از آن نمی باشد. در صورتی که مثلاً زمانی که از سیستم بانکی جهت نگهداری و نقل و انتقال پول های خود استفاده می کنیم ، ابتدا باید به بانک مورد نظر از لحاظ اینکه پول های ما از دست نرفته و در بانک محفوظ خواهد بود ، اعتماد کرده و سپس اقدام به سپرده گذاری کنیم. در صورتی که این اعتماد در ارز های دیجیتال نیاز نمی باشد.
اصل سوم: استفاده از ارز دیجیتال باعث از بین رفتن واسطه ها در معاملات شده و تاجران و سایر افراد بدون پول واسطه و مستقیماً اقدام به رد و بدل پول می کنند. ظهور ارزهای دیجیتال در ابتدا نیز به دلیل از بین بردن واسطه ها در مبادلات به وجود آمدند.
شباهت ارز دیجیتال و ارز فیات
ارز دیجیتال و ارز فیات یک ویژگی مشترک بسیار مهم دارند. بر اساس این ویژگی هیچ کدام از این دو ارز دارای پشتوانه خاصی نمی باشند. و هیچ کالا و یا طلا و نقره و … از لحاظ پشتوانه ندارند. ارز فیات با تشخیص دولت و بدون پشتوانه چاپ شده و به خزانه و اقتصاد با مهارت خاصی تزریق می شود. ارز دیجیتال نیز با استفاده از تکنولوژی رمزنگاری تولید شده و هیچ پشتوانه ای ندارد. مبادلات ارز فیات با استفاده از اینترنت نیز صورت می گیرد به این دلیل بسیاری از افراد به اشتباه این دو را یکی می دانند. ولی ارز دیجیتال با فیات تفاوت های بسیار زیادی داشته و اصل و بنیاد هردو کاملاً متفاوت از هم می باشد.
تفاوت ارز دیجیتال با فیات
ایجاد ارز فیات و ارز دیجیتال
ارز فیات کاغذی بوده و از طرف دولت چاپ شده و بانک مرکزی و اقتصاد دانان کشور بر میزان چاپ آن در مواقع مورد نیاز ، نظارت می کنند. ولی ارز دیجیتال از طرف افراد و اشخاص که تحت نظارت کسی نیستند آنها را استخراج می کنند. ارز دیجیتال با استفاده از استخراج و یا به اصطلاح ماینینگ به دست می آیند. این عملیات با استفاده از کامپیوترهای بسیار پیشرفته صورت می پذیرد. ارزش ارز دیجیتال به پذیرش ارز از طرف مردم جهان و فناوری های پایه بستگی دارد. در صورتی که ارزش ارز فیات به وضعیت اقتصادی کشورها وابستگی شدید داشته و در صورت وجود تورم ارز فیات کاهش پیدا می کند.
تفاوت در تراکنش های مالی
در تراکنش های مالی با پول فیات عملیات برگشت پذیر وجود داشته و در صورت واریز اشتباه به حساب شخصی دیگر می توان از راه قانون وارد عمل شده و تراکنش را باطل کرده و پول را پس گرفت. ولی در ارز های دیجیتال بعد از انجام تراکنش های مالی امکان برگشت پذیری ارز وجود ندارد. در پول فیات امکان پیگیری و بررسی وضعیت حساب ، گردش مالی و دارایی افراد از طرف دولت وجود دارد و دولت در صورت نیاز می تواند دارایی فرد را مورد بررسی قرار داده و یا حتی مصادره کند. ولی در ارزهای دیجیتال همچنین امکانی وجود ندارد.
امکان پیگیری حساب ها
گاهی اوقات دولت بنا بر دلایلی ، مثلاً پرداخت مالیات ، اختلاس و … تصمیم می گیرد حساب یک فرد که بر اساس ارز فیات می باشد را مسدود کرده و جلوی نقل و انتقالات مالی فرد و … گرفته شود. و یا حتی بدهی های فرد را از حساب بانکی او بدون اجازه برداشت کند. ولی در ارز های دیجیتال چنین امکانی وجود نداشته و کسی نمی تواند بر این بازار نظارت و کنترل داشته باشد. حساب هر فردی دست خود او بوده و هیج کسی جز خود او امکان برداشت و یا انتقال ارز دیجیتالی را ندارد. در ارزهای دیجیتال فرستنده و گیرنده ارز دیجیتال قابل ردیابی نیستند ولی در ارز فیات در سیستم بانکی کاملاً مشخص می باشد که فیات از حساب چه کسی برداشت شده و به حساب چه کسی واریز شده است.
محدودیت ارز دیجیتال و ارز فیات
ارز فیات مخصوص به نقاط خاصی از جهان می باشند ، مثلاً اگر شما به ایالات متحده مسافرت می کنید بهتر است از فیات دلار استفاده کرده و در اروپا از ارز یورو. ولی ارز دیجیتال مانند بیت کوین و یا آتریوم همان مقادیر خود را داشته و نیاز به تبدیل شدن به ارزهای دیگر را ندارند. همین ویژگی باعث جذابیت بیشتر ارز دیجیتال شده است. و بسیاری از افراد جهت حفظ ارزش پول خود و نیز راحتی در نقل و انتقالات و خرج کردن پول در کشورهای دیگر از ارز دیجیتال استفاده می کنند.
نقل و انتقال فیات و ارز دیجیتال
نقل و انتقال ارز فیات در کل جهان نیز همواره با مشکلاتی روبرو می باشد. مخصوصاً در کشورهای جهان سوم که از فیات های معروف مانند دلار در داخل کشورشان استفاده نمی کنند ، ابتدا پولشان را در صرافی به فیات دلار تبدیل کرده و با واسطه به مقصدی در کشور دیگر ارسال می کنند. ولی ارزهای دیجیتال این مشکل را کاملاً برطرف کرده اند. از معایب عمده ارزهای دیجیتالی این است که قاچاقچیان بین المللی به دلیل عدم توانایی دولت ها در پیگیری تراکنش های مالی از ارزهای دیجیتال جهت تراکنش های مالی خود استفاده می کنند. زیرا ارزهای دیجیتال غیر قابل ردیابی می باشند و در کیف پول هر فرد که فقط برای خودش قابل مشاهده است ذخیره می شود و هنگام انتقال بین افراد هویت فرستنده و گیرنده قابل رویت نمی باشد.
امروزه بازارهای مالی بسیار زیادی در جهان وجود داشته و بسیاری از انسان ها با معامله در این بازارها به کسب سود می پردازند. بازارهای فارکس و مبادلات ارزی در این زمینه پیشتاز بوده و مورد استقبال ایرانیان نیز قرار گرفته است. فقط ایرانیان باید دقت کنند در بروکرهایی که به ایرانیان خدمات می دهند حساب باز کرده و به معامله بپردازند. جهت مطالعه بیشتر در رابطه با انتخاب بهترین بروکر ایرانیان بهتر است این مقاله را نیز مطالعه نمایید.