برای شما هم سوال است که بورس کالا چیست؟ چگونه وارد بورس کالا شویم؟ ثبت نام بورس کالا چگونه انجام می شود؟ شرایط فعالیت در بورس کالای ایران چیست؟ این سوالات برای افراد زیادی به جز شما هم پیش می آید.
در این بورس مواد اولیه مختلف مثل برنج، فلزات، پنبه و غیره معامله می شود. در این بازار تولید کنندگان کالاهایشان را ارائه داده ومصرف کنندگان هم آن را خریداری می نمایند. افراد مختلف از بازارهای بورس کالا برای سرمایه گذاری هم استفاده می کنند. نوسانات مختلفی که در این بازارها وجود دارد باعث می شود افراد زیادی از آن ها سود به دست آورند.
بورس کالا چیست؟
در مورد یکی از بازارهای مالی صحبت می کنیم که در آن خرید و فروش کالا انجام می شود. افراد مختلف می توانند انواع کالاهای خام و فرآوری نشده مثل فلز، پنبه، گندم و غیره را به فروش رسانده و یا خریداری نمایند. برای انجام این معاملات هم باید کد بورسی گرفته و معاملات را انجام دهید.
شاید هم با خودتان بگویید اصلا چرا باید کالاها در بورس عرضه شود؟ تولید کنندگان و خریدارانی که به صورت عمده فعالیت می کنند برای این که زیاد تحت تاثیر نوسانات بازار قرار نگیرند از بورس کالا استفاده می کنند. بورس کالا باعث می شود قیمت ها کاملا شفاف باشد و معاملات هم خیلی ساده و راحت انجام شود. علاوه بر این دلیل دیگر استفاده از بورس کالا این است که تحت نظارت نهادهای قانونی است و در نتیجه همه خیالشان از این بابت راحت است.
تاریخچه تشکیل بورس کالا
یکی از دلایلی که باعث شد بورس کالا به وجود بیاید ناکارآمدی معاملات در بازارهای سنتی بود. این ناکارآمدی در بخش های مختلفی از جمله عرضه، تقاضا و توزیع دیده می شد. اما بورس کالا چیست و اولین بار چگونه به وجود آمد؟
بورس کالای شیکاگو از جمله قدیمی ترین های این بازار است که نزدیک به 170 سال قدمت دارد. پس از آن هم بورس فلزات لندن قدیمی ترین است و 130 سال عمر دارد.
اولین بورس کالای ایرانی در سال 1382 به وجود آمد که بورس فلزات بود. پس از آن هم بورس کالای کشاورزی را داشتیم و در نهایت در سال 1386 این دو با هم ترکیب شده و بورس کالای ایران به وجود آمد.
دلایل نیاز به وجود بورس کالا
- در خارج از این بازار ارتباط شفاف و مناسبی میان عرضه و تقاضا وجود ندارد.
- بخش های تولیدی و بازرگانی درزمینه های مختلف واردات، صادرات و بازار مصرف با هم هماهنگ نیستند.
- سیستمی برای جمع آوری، تجزیه و تحلیل و اطلاع رسانی درست به مخاطب وجود ندارد.
- ارتباطات نامشخص و غیر شفاف میان عرضه و تقاضا باعث نوسانات کاذب می شود.
- نمی توان مدیریت ریسک را انجام داد و از نوسانات آتی در امان ماند.
- نظام قیمت گذاری شفافی وجود ندارد.
- سیستم اجرایی مناسبی برای نظارت بر معاملات وجود ندارد.
در پاسخ به سوال بورس کالا چیست، می توان گفت بورس کالا همان فضایی است که همه مشکلات گفته شده را برطرف کرده است.
ثبت نام در بورس کالا
اگر شما می دانید بورس کالا چیست احتمالا قصد دارید در آن فعالیت کنید و به همین دلیل هم مشغول خواندن این مطلب هستید. قبل از این که به فعالیت در بورس کالا فکر کنید باید ثبت نام لازم را انجام دهید.
- در سامانه سجام ثبت نام کنید
ضروری است متقاضیان در سامانه سجام ثبت نام کنند. این سامانه توسط شرکت سپرده گذاری اوراق بهادار ایجاد شده که هدف آن ارائه خدمات یکپارچه و تسویه وجوه در بازار سرمایه می باشد. در سجام سوابق معاملاتی سرمایه داران تجمیع شده و می توانید اطلاعات مربوط به دارایی ها و سودهایتان را در این سامانه ببینید.
- در کارگزاری ثبت نام کنید
در قدم دوم باید یک کارگزاری را انتخاب کرده و در آن ثبت نام نمایید. این کار باعث می شود معاملات تان را راحت تر انجام دهید. پس از این هم باید کد آنلاین را از بورس کالا دریافت نمایید.
فکر می کنیم دیگر سوالی مشابه بورس کالا چیست، در ذهن تان نمانده باشد.
نحوه معامله در بورس کالا
اکنون می دانید که بورس کالا چیست و ثبت نام را هم انجام داده اید. پس از این که ثبت نام را انجام دادید باید مراحل زیر را برای انجام معاملات پشت سر بگذارید:
- فرم ثبت سفارش را پر کرده و پیشنهاد قیمت بدهید.
- حداقل سپرده لازم برای معامله را به حساب کارگزار واریز نمایید.
- کارگزار سفارش شما را به تالار معاملات منتقل می کند.
- در حراج شرکت می کنید و معامله انجام می شود.
- باقیمانده وجه لازم را به کارگزار پرداخت می کنید.
- تسویه اسنادی و صدور اسناد معاملاتی انجام می شود.
- تسویه مالی معاملات انجام می شود.
- پس از کسر هزینه ها وجوه لازم به حساب معامله گران منتقل می شود.
نکات مهم درباره فعالیت در بورس کالا
برای فعالیت در بورس کالا به موارد زیر دقت کنید:
- برای معامله برخی کالاها باید مجوز داشته باشید. مثلا کالاهای پتروشیمی به مجوز از سامانه صمت نیاز دارد. همچنین برای برخی کالاها باید پروانه بهره برداری، گواهی استاندارد و یا معرفی از وزارت صمت داشته باشید.
- برای برخی کالاها محدودیت حداقل حجم وجود دارد. اینکه دلیل محدودیت حجم در بورس کالا چیست می تواند به دلایل مختلفی مثل میزان عرضه و تقاضا بستگی داشته باشد.
- بعضی از شرکت ها باید استعلام یا تاییدیه از نهاد خاصی داشته باشند.
- کالاهای ارائه شده در بورس کالا ابتدا بررسی شده و سپس قیمت گذاری می شود. این کار توسط کارشناسان مربوطه انجام می گردد.
معایب فعالیت در بورس کالا
خب تا این قسمت متوجه شدیم که بورس کالا چیست و وجود آن تا چه حد ضروری است و فعالیت در آن مزایای زیادی دارد. اما این بازارها معایبی هم دارد که در ادامه در مورد آن ها صحبت خواهیم کرد.
در این بازارها محدودیت هایی در حجم خرید وجود دارد و بیشتر از آن نمی توانید خرید کنید. شرکت هایی که در بورس کالا فعالیت می کنند به صورت دائم باید کالاهایشان را عرضه کنند. اگر عرضه به صورت متوالی نباشد از بازار خارج خواهید شد.
مشکل دیگری که در این بازار وجود دارد این است که برخی کالاها به صورت سبد عرضه می شود و در نتیجه شما قدرت انتخاب ندارید.
تفاوت بورس کالا با بورس اوراق بهادار
- در بورس اوراق بهادار قیمت به صورت لحظه ای تعیین می شود.
- در بورس کالا شما نمی توانید اوراق را مورد خرید و فروش قرار دهید و کالاها بر اساس وزن، قیمت و دیگر فاکتورهای مشابه به فروش می رسد.
- در بورس کالا برای شرکت در قراردادها باید تضمین ارائه دهید.
**این موارد در حالی است که در بورس اوراق بهادار قیمت ها لحظه ای تعیین می شود و کالایی به صورت مستقیم خرید و فروش نمی شود. دانستن تفاوت دو بازار کالا و اوراق بهادرا باعث می شود بیشتر متوجه شوید که بورس کالا چیست.
قراردادهای مختلف در بورس کالا
در این بازار قراردادهای مختلفی وجود دارد.
- قرارداد نقدی نوعی قرارداد است که کالا به صورت نقدی خرید یا فروش می شود.
- با استفاده از قرارداد سلف می توانید کالایی را برای تاریخی در آینده و با قیمت مشخص داد و ستد کنید.
- منظور از قرارداد نسیه هم این است که کالا را خریداری کرده و مبلغ مربوط به آن را در سررسید مشخص شده پرداخت می کنید.
- قرارداد اختیار معامله هم نوع دیگری قرارداد است که یک طرف معامله اختیار دارد خرید یا فروش کالا را به نیابت از طرف دیگر قرارداد انجام دهد.
قوانین مربوط به بورس کالای ایران
علاوه بر این که باید بدانید بورس کالا چیست، خوب است که قوانین مربوط به آن را هم بدانید.
- بر اساس بند ج از ماده 36 قانون توسعه، کالاها در بازار بورس کالا طبق قوانین خود بازار معامله می شود. قوانین مربوط به بازارهای غیر متشکل کالایی در مورد این کالاها و مراحل مختلف عرضه، معامله، تسویه وتحویل آن ها صادق نیست.
- بر اساس ماده 6 قانون توسعه ابزارها اصلاحاتی در قوانین مربوط به مالیات مستقیم ایجاد شد. قسمتی از این قوانین می گوید 10 درصد از مالیات فروش کالاها در این بازارها می تواند بخشوده شود. وزارتخانه ها، نهادها، سازمان ها و واحدهای دولتی و اجرایی برای خرید و فروش در بازار کالا نیاز به تشریفات مختلف و برگزاری مناقصه و مزایده و … ندارد.
- همچنین در قوانین مشخص شده است که دولت باید کالاهایی که در بورس پذیرفته شده اند را از نظام قیمت گذاری خارج نماید.
بورس کالا چیست و زیر مجموعه های آن
بورس کالا اجزای مهمی دارد که عبارتند از: بازار فیزیکی، فرعی، مشتقه و مالی.
بازار فیزیکی
این بازار بر اساس معامله کالا در بورس و تحویل آن ایجاد شده است. تحویل کالا در این بازار شبیه به بازار سنتی است هر چند ساز و کارهای پیشرفته تری دارد. 4 دسته اصلی کالا در این بازار در معاملات حضور دارند. خوب است بدانید که بازار فیزیکی بیشترین ارزش معاملات در بورس کالا را دارد. این بازار را می توان فضایی برای عرضه کنندگان و تولید کنندگان مواد خام در نظر گرفت.
محصولات پتروشیمی
مواد تولیدی که در دسته پتروشیمی قرار می گیرند در بورس عرضه می گردد.عرضه کنندگان مواد را در گریدهای مختلف عرضه کرده و خریداران هم این مواد را برای کارخانه ها خریداری کرده و به عنوان مواد اولیه مورد استفاده قرار می دهند. انواع مختلف پلی اتیلن، گرید استایرن، محصولات پلیمری و غیره در این بازار داد وستد می شود.
محصولات صنعتی و معدنی
در این قسمت محصولات مختلفی چون سنگ آهن، آلومینیوم، مس، تیر آهن و موارد مشابه عرضه می گردد.
محصولات نفتی
محصولات مختلفی مانند گوگرد کلوخه، قیر، وکیوم باتوم و موارد مشابه در این بازار معامله می شود.
محصولات کشاورزی
محصولات مختلف کشاورزی مثل جو، ذرت دانه ای، جوجه های گوشتی و غیره در این بازار عرضه می شود.
بازار فرعی
این بازار شباهت های زیادی به بازار فیزیکی دارد. تحویل کالا و نیز تسویه و بسیاری از قوانین شبیه به بازار فیزیکی است. تفاوت این دو در این است که در بازار فرعی قواعد و قوانین کمی ساده تر است تا پذیرش کالا منعطف تر انجام شود. هدف این است که کالاهای بیشتری بتواند وارد بورس شود.
بازار مشتقه
این بازار را می توانید یک بازار جدید در نظر بگیرید که ابزارهای جیدی هم دارد. برای داشتن معاملات جدید و شکل دهی بازارهای جدید، در این جا ابزارهایی مثل قراردادهای آتی و اختیار معامله را داریم.
در این بازار یک دارایی پایه داریم که قراردادها بر اساس آن منتشر می شوند. انواع محصولات کشاورزی، فلزات و فرآورده های نفتی را می توان به عنوان دارایی پایه در نظر گرفت. در ایران اولین بار قراردادهای آتی را روی سکه و محصولاتی مثل زعفران داشتیم. پس از مدت زمانی پسته و زیره هم به این بازار اضافه شد. معمولا سرمایه گذاران خرد علاقه مند به بازار مشتقه هستند.
بازار مالی
در این بازار سعی می شود سرمایه های سرگردان و بی هدف جذب شود. هدف این است که بخش تولید کشور در بورس کالا بیشتر از قبل تامین شود. ابزارهای مختلفی در این بازار داریم که با توجه به ماهیت بازار و کالای قابل معامله در آن ایجاد شده است.
بازار مالی به سه بخش سلف موازی استاندارد، گواهی سپرده کالایی و صندوق های سرمایه گذاری کالایی تقسیم می شود.
سلف موازی استاندارد
این اوراق با پشتوانه بنگاه های اقتصادی منتشر می شود. سلف موازی استاندارد را به عنوان ابزاری مناسب برای اقتصاد و بازار سرمایه می شناسیم. ویژگی های این اوراق عبارت است از:
- سررسیدهای یک ساله
- امکان تامین مالی برای صنایع بالا دستی و به شکل بلند مدت
- بهره مندی از سرمایه های مختلف عمومی
- سودهای ضمانت شده
- امکان انجام معاملات ثانویه
گواهی سپرده کالایی
این گواهی ها دسته دیگری از ابزارهای بازار مالی هستند. اولین بار به جهت کمک به تامین مالی بخش کشاورزی این اوراق طراحی شد که به آن ها قبض انبار هم گفته می شد. مصرف کنندگان واقعی و خریدارانی که قصد کسب سود از نوسانات را دارند مخاطبان این اوراق هستند.
صندوق های سرمایه گذاری کالایی
این صندوق ها از جمله ابزارهای نوین مالی هستند که امکان سرمایه گذاری راحت را به سرمایه گذاران می دهد. سرمایه گذار بدون نیاز به خرید و نگهداری فیزیکی کالا، پرداخت هزینه های انبارداری، جا به جایی و غیره می تواند این اوراق را خریداری نماید. وقتی این اوراق را می خرید شما مالک آن هستید اما مسئول نگهداری آن خیر.
سخن پایانی
بورس کالا چیست و چگونه باید در آن فعالیت کرد؟ در این مطلب به طور کامل در این باره صحبت کردیم. مطالب گفته شده می تواند راهگشای شما برای فعالیت آگاهانه و پر سود در بورس کالا باشد.
منابع:
داشتن کد بورسی ضروری است؟ بورس کالا چیست؟
درود. بله در صورتی که می خواهید در بازار کالا معامله کنید باید ابتدا کد بورسی داشته باشید.
سلام. امکان معامله آنلاین در بورس کالا وجود دارد؟
سلام. بله در صورت داشتن شرایط لازم می توانید این کار را انجام دهید. در مطالب بالا به صورت کامل درباره سوال بورس کالا چیست صحبت کرده ایم. شما را به خواندن این مطالب دعوت می کنیم.
چرا در بورس کالا باید معامله کرد؟
سلام. بسته به هدف تان این بازار می تواند برای شما مناسب باشد. اگر می خواهید از نوسانات قیمت ها در امان بمانید یا این که از همین نوسان ها سود به دست آورید این بازار می تواند زمین بازی شما باشد.
بورس کالا چیست؟
درود. همان طور که گفتیم در این بورس می توانید کالاهای مختلف را مبادله کنید.