از وب 3 به عنوان آینده اینترنت یاد می شود. این وب جدید بر اساس بلاکچین بوده و شامل ارز های دیجیتال ، DAO ها ، NFT ها ، امور مالی غیر متمرکز و موراد دیگر است. وب 3.0 نوعی از تولید و تبادل محتوا در وب می باشد که در آن افراد سهم مالی و کنترل بیشتری از وب دارند.
در واقع هدف وب 3 تبدیل تجربه کاربری نسخه وب به برنامه هایی مانند تلفن همراه می باشد. این بیان از وب تری بسیار ساده بوده و پیاده سازی وب 3.0 به این راحتی نمی باشد. زیرا ریسک پیاده سازی ان بالا بوده و بسیاری از شرکت ها فقط به هدف کلاهبرداری و کسب درآمد های بی جا وارد این نسخه از وب شده اند.
برای حل مشکلات Web 3.0 از بلاکچین استفاده می شود. پس شرکت ها قبل از ورود به این حوزه و سرمایه گذاری در آن با مزایا و ریسک های ناشی از آن آشنا باشند.
وب 3.0 چیست؟
وب 3 حالت پیشرفته ای از ارز های دیجیتال است که از بلاک چین برای رسیدن به اهدافش استفاده می کند. هر بلاکچین می تواند داده های زیادی را در خود ذخیره کند.
اصطلاح وب 3.0 برای اولین بار در سال 2014 توسط گاووین وود ، یکی از بنیان گذاران اتریوم بیان شد و در سال 2021 مورد توجه علاقمندان به ارز های دیجیتال ، شرکت های ریسک پذیر و بزرگ قرار گرفت. تاریخچه وب را می توان در 4 دوره قرار داد: وب 1 ، وب 2 ، وب 3 و وب 4 .
وب 1 به سال های 1989 تا 2004 اشاره دارد. در این دوران صفحات وبسایت ها به صورت ایستا بوده و اکثر افراد به جای اینکه تولید کننده محتوا باشند ، بیشتر خواننده و استفاده کننده از محتوا های ایجاد شده بودند.
بعد از سال 2004 کم کم کاربران نیز شروع به تولید محتوا در انجمن ها ، وبلاگ ها ، شبکه های اجتماعی و … کردند. سال 2004 زمان آغاز به کار وب 2.0 بوده و تاکنون نیز ادامه دارد.
در همین حین بسیاری از صاحبان کسب و کار ها در تلاشند تا با این تغییرت بزرگ صورت گرفته در دنیای واقعی همسو شده و از سود حاصل از این تکونولوژی نوین بی بهره نمانند.
بسیاری از شرکت ها در حال آزمایش فناوری های wb 3.0 بوده و برخی از آنها نیز موفقیت های بزرگی کسب کرده اند. در این میان نیز مشخص شده است که بسیاری از شرکت های بزرگ از تبدیل شدن فضای اینترنت از وب 2 به وب 3 به دلایل خاص خودشان زیاد راضی نیستند.
البته بسیاری از افراد نیز اصلا با مفهوم وب 3 آشنا نیستند. وب 3 دنیایی شگفت انگیز ، گیچ کننده ، دموکرات ، فاجعه بار و غیر متمرکز است .
تاریخچه وب 1.0 تا وب 3.0
وب 1.0 چیست؟
اگر به گذشته برگردیم به زمانی می رسیم که زیرساخت های فیزیکی و سرور ها به رایانه ها و افراد مقابلشان اجازه می داند ، تا با یکدیگر ارتباط داشته باشند. آرپانت ایالات متحده آمریکا اولین پیام خود را در سال 1969 ارسال کرد. ولی آنچه بتوان نام آن را اینترنت نامید از سال 1991 آغاز شده است.
از سال 1991 میان URL و صفحات HTML ارتباط برقرار شده و کاربران قادر به جابجایی میان صفحات وب شدند. از وب 1.0 به عنوان وب فقط خواندنی یاد می شود که کاربران نمی توانستند محتوا های خود را بر روی آن لود کنند.
وب 2.0 چیست؟
تغییرات فضای اینترنت از سال 2000 شروع شد و کم کم فضای اینترنت از حالت یک طرفه بودن خارج شده و تعاملی تر شد و کاربران کم کم می توانستند محتوا هایی را بر روی ایننترنت آپلود کنند و یا به عبارتی تولید محتوا کنند.
ظهور رسانه های اجتماعی در بستر اینترنت مانند فیس بوک ، توئیتر و … از مهم ترین ویژگی های وب 2.0 محسوب می شوند. در این میان گوگل ، یوتیوب ، ویکی پدیا از جمله شرکت هایی بودند که کاربران را به استفاده هر چه بیشتر از اینترنت و مزایای آن (تماشا ، یادگیری ، جستجو و برقراری ارتباط) سوق دادند.
دوران وب 2.0 دوران اینترنت متمرکز می باشد. استفاده از شبکه و شرکت های پیشتاز که اسامی آنها را در بالا ذکر کردیم ، با استفاده از فضای وب 2.0 ثروت هنگفتی کسب کرده اند. با اینکه خدمات اینترنت اغلب به صورت رایگان ارائه می شود ، ولی درآمد آن برای شرکت های بزرگ و پیشتاز در این زمینه بسیار بالاست. از سوی دیگر وب 2.0 راه های کسب درآمد جدیدی برای بسیاری از کاربران به روش های مختلف ایجاد کرده است.
اکنون انتقادات بسیار زیادی بر وب 2.0 وارد شده است. شرکت های بزرگ اینترنت قدرتمند ، متمرکز و انحصاری هستند. جدیدا مصرف کنندگان متوجه این موضوع شده اند که آنها خود محصول این شرکت های بزرگ هستند و کنترل داده های آنها در اختیار دیگریست.
بیشتر بخوانید : سایت عرضه اولیه
همانطور که می دانید وب رشد بسیار زیادی کرده ، متمرکز تر شده و به صورت شرکتی درآمده است. در این میان برای بسیاری از افراد این سوال پیش آمده است که آیا آینده بهتری در انتظار وب می باشد یا خیر؟
طرفداران وب 3 از وب تری به عنوان به روز رسانی و اصلاح در وب 2 یاد می کنند که مشکلات و نقطه ضعف های وب 2.0 را حل خواهد کرد. برخی احساس می کنند با وب 3.0 هویت کاربرن به خطر خواهد افتاد. برای حل این مشکل کیف پول های کریپتو پیشنهاد شده اند که واقعا جای سوال است تا بتواند امنیت اطلاعاتی کاربران را فراهم کند یا خیر؟
شفاف سازی در پایگاه داده غیر متمرکز بسیار بیشتر بوده و از ورود ناظران به حذف داده های ناخوشایند و … و فیلترینگ آنها جلوگیری می کند. فعالیت افراد در وب 3.0 به صورت مالک و سهامدار بوده و دیگر نقش محصول را ندارد.
وب 3 به زبان ساده
می توان ریشه وب 3 را به سال 1991 نسبت داد. سالی که دانشمندانی به نام های اسکات اسورنتا و استوارت هابر اولین بلاکچین را که پروژه ای برای زمان بندی اسناد دیجیتال است راه اندازی کردند.
ولی این ایده در سال 2009 که زمان راه اندازی بیت کوین توسط ساتوشی ناکاموتو بود ، به واقعیت پیوست.
اتریوم در سال 2015 راه اندازی شد. اتریوم هم یک ارز دیجیتال بوده و پلتفرمی است که می توان از آن برای ساخت سایر ارز های دیجیتال استفاده کرد. گاوین وود اتریوم را یک کامپیوتر کلی برای زمین توصیف می کند که محاسبات آن توزیع شده بوده و هیچ کنترلی بر روی آن وجود ندارد.
اکنون بیش از یک دهه است که طرفداران بلاکچین ادعا می کنند نسل جدیدی از وب یعنی وب 3 آغاز شده است.
وب 3 به زبان ساده توسعه ای از ارز های دیجیتال است که از بلاک چین به روش های جدید و برای رسیدن به اهداف جدید استفاده می کند. هر بلاکچین می تواند داده هایی از قبیل تعداد توکن های یک کیف پول ، مفاد یک قرارداد و یا برنامه یک اپلیکشن را در خود ذخیره کند.
نحوه کار تمامی بلاکچین ها به یک صورت نمی باشد. آنها از توکن ها (ارز های دیجیتال) به عنوان پاداش برای اجرای تراکنش ها استفاده می کنند. یکی از ویزگگی های جالب بلاکچین ها این است که می توانید داده ها را بلاکچین ها اضافه کنید و نمی توانید داده های نوشته شده در یک بلاکچین را حذف کنید.
وب 3 و ارز های دیجیتال بر روی بلاکچین ها اجرا می شوند و هیچ کنترل متمرکزی بر روی این بلاکچین ها وجود ندارد. و حتی نیازی نیست در این سیستم کاربران به یکدیگر اعتماد داشته باشند.
کریس دیکسون یکی از شرکای a16z و یکی از حامیان ریسک پذیر وب 3 تعریف جالبی برای وب تری دارد:
“وب 3 اینترنتی است که به تولید کنندگان محتوا و کاربران تعلق داشته و با توکن ها تنظیم شده است.”
وب 3 پویایی وب امروز را تغییر خواهد داد و شرکت ها می توانند کاربران را بای هر بیت داده ای که می خواهند در اختیارشان قرار دهند ، تحت فشار قرار دهند. دیکسون ادعا می کند توکن ها مشکل اصلی شبکه های متمرکز را برطرف خواهند کرد و اگر ارزش محتوایی توسط یک شرکت انباشته شود ، مجبور خواهد بود با کاربران و رقبایش به رقابت برخیزد.
وب 3.0 یک مدل متفاوت برای تعامل افراد در اینترنت می باشد. در وب 3 اطلاعات عمومی منتشر خواهند شد و اطلاعاتی که قرار است به صورت توافقس منتشر شوند جدا گانه ثبت کرده و اطلاعات خصوصی نیز پنهان مانده و هیچگاه منتشر نخواهند شد.
در این سیستم تمامی ارتباطات رمز نگاری شده و پنهان هستند و سیستم طوری مهندسی می شود که تمامی این فرضیات به صورت ریاضی پیاده سازی خواهند شد و هیچ ارگان و سازمانی بر آن نظارت ندارد.
این ایده از آن زمان تاکنون تکامل یافته است. مانند سرویس های پخش صدا ، xyz برای معامله بهتر هنرمندان ، بازی های عادی و متاورسی کسب درآمد و …
علاوه بر این موارد کریپتو به عنوان راه حلی برای پرداخت های برون مرزی مورد استفاده قرار می گیرد. مخص.صا کاربرانی که در کشور های خاص حضورد داشته و برای پرداخت ها و برداشت های خود با مشکلات متنوعی رو به رو هستند.
دیکسون بیان می کند بلاکچین خود نوع جدیدی از رایانه می باشد. سال ها طول کشید تا درک کنیم سیستم های کامپیوتری و تلفن های هوشمند تا چه حد روش استفاده از فناوری را تغییر داده اند و فناور بلاکچین در مراحل اولیه خود در تغییر جهان و اینترنت قرار دارد.
دیکسون و a16z آینده را متعلق به وب 3 می دانند و از سال 2013 شروع به سرمایه گذاری در این حوزه کرده اند. توسعه دهندگانی که بر روی Web 3.0 کار می کنند به 18000 نفر رسیده و روز به روز بر تعداد آنها افزوده می شود. از سوی دیگر پروژه های وب 3 خود به خود در حال پیشرفت و همه گیری هستند. ولی از سوی دیگر باید مراقب این تغییر تکنولوژی و عواقب آن باشیم.
تفاوت وب 3 و وب 2
وب 3 و وب 2 تفاوت های کلیدی با یکدیگر دارند. کاربران برای بازدید هر سایت نیاز نیست به صورت جداگانه وارد شوند. بلکه برای ورود خود از یک کیف پول پول کریپتو استفاده می کنند.
کاربران کنترل بیشتری بر روی سایتی که از آن بازدید می کنند خواهند داشت زیرا آنها برای بازدید از سایت توکن هایی دریافت و یا خریداری خواهند کرد که به آنها اجازه می دهد در مورد تصمیمات سایت ها رای داده و یا عملکردی داشته باشند.
به این دلیل هنوز مشخص نیست که آیا وب 3 با شرایط فعلی سازگار می باشد یا خیر؟
پس آینده وب 3 فقط به صورت تئوری بوده و هنوز عملی نشده است. البته پروژه های زیادی در این حوزه موفقیت های بزرگی کسب کرده اند. برای مثال NBA Top Shot ، BAYC و Dapper Labs جوامع بزرگی از nft ایجاد کرده اند.
از سوی دیگر صرافی های بزرگی مانند بایننس ، کوین بیس بستر مناسبی برای خرید و فروش ارز های دیجیتال و نیز پلتفرمی مانند OpenSea بازار مناسبی برای خرید و فروش NFT ها بوده و تمامی این موارد گام هایی عظیم و پیش نیاز وب 3 می باشد.
شرکت های بزرگ اینترنتی سال هاست که ارز های دیجیتال را پذیرفته و از آنها در سیستم های مالی خودشان استفاده می کنند. ولی NFT ها که جدیدا حضوری بسیار پر رنگ دارند ، بیشتر نوید بخش پیدایش و شروع وب 3.0 می باشند.
شرکت هایی که می خواهند وارد وب 3 شوند ، باید متوجه این موضوع باشند که ممکن است وب تری به صورت تک قطبی درآمده و هیچ تضمینی برای فراگیر شدن آن وجود ندارد. با این وجود اختلاف نظر های فراوانی میان طرفداران وب 3.0 و نیز منتقدان آن وجود دارد.
معایب وب 3
- تمرکز ثروت برای گروه کوچکی از سرمایه گذاران و افراد
- از دست دادن حریم خصوصی
- جمع آوری اطلاعات گسترده تر
- کلاهبرداری های بیشتر
- هک های بیشتر
- هزینه راه اندازی بسیار بالا
- احتمال وجود پیچیدگی در استفاده از وب 3
- عدم امکان رد یابی فعالیت های مجرمانه
- عدم حذف اطلاعات مضر از بلاکچین
- خطرات زیست محیطی
روز های اولیه ظهور هر فناوری می تواند بسیار هیجان انگیز باشد. زمانی که توئیتر و فیس بوک فعالیت های خود را آغاز کردند بسیاری انتظار داشتند فضایی کاملا دموکراسی بر فضای اینترنت حاکم شود و در نهایت دیدیم که نشد. پس عدم تمرکز و دخالت دولت ها و سیاستمداران در وب 3 ممکن است هیچ گاه محقق نشود.
منتقدان وب تری اعتقاد دارند تمامی مباحثی که در این حوزه مطرح می شود ، بر اساس حدس و گمان می باشد. و اگر زمانی عملی شود تنها باعث ثروتمند تر شدن افراد و شرکت های خاصی خواهد شد.
این نظریه در مورد پیش فروش حبابی بسیاری از ارز ای دیجیتال صحت دارد. NFT های زیادی وجود دارند که با قیمتی بسیار بالاتر از ارزش ذاتی خودشان به فروش می رسند. برخی متنقدان وب 3 را بستری برای انتقال ثروت از شرکتی به شرکت دیگر بیان کرده است.
به عقیده منتقدان این فناوری عملی نبوده بسیار پر هزینه خواهد بود. هنوز این سوال وجود دارد که ایا جایگزینی وب 3 بر وب 2 امری منطقی است یا خیر؟
گریدی بوچ دانشمند ارشد IBM بیان می کند زیرساخت بلاکچین یک فاجعه معماری نرم افزار می باشد که روز به روز در حال رشد و همه گیری می باشد. او اعتقاد دارد تمرکز زدایی فناوری را پیچیده تر کرده و این امر باعث کاهش استفاده کاربران از آن خواهد شد.
برای حل این مشکل می توان لایه های جدیدی به این تکنولوژی افزود و رابط کاربری آن را ساده تر کرد. متاسفانه این امر باعث نقض تمرکز زدایی در وب تری خواهد شد. یعنی اگر یک تکنولوژی توزیع شده متمرکز شود ، به بدترین نوع تکنولوژی در سطح خودش تبدیل خواهد شد.
یکی از مشکلاتی که برای وب 3 عنوان می شود این است که اگر خرید هر فرد در بلاکچین مورد نظرش ذخیره شود و اگر سروری که بلاکچین مورد نظر بر روی آن ذخیره شده است از کار بیفتد ، کوینی که فرد خریده است نیز خود به خود ناپدید خواهد شد.
از مبانی اولیه و اهدافی که برای این فناوری مطرح می شود این است که تراکنش ها و فعالیت های افراد در ان غیر قابل ردیابی هستند. و این امر بستری برای فعالیت های مجرمانه خواهد شد.
از سوی دیگر همانطور که بیان کردیم اطلاعات را فقط می توان به بلاک چین ها افزاود و نمی توان اطلاعات درج شده در این فضا را (چه خوب و چه بد) حذف کرد.
وب 3 در حال حاضر برای محیط زیست خطرناک است. زیرا پیاده سازی فناوری بلاکچین همراه با مصرف انرژی بوده و ضایعات فناوری بالایی همراه خواهد داشت که همگی حاصل ماینینگ ارز های دیجیتال هستند.
ابر رایانه های برای حل معاملات پیچیده با یکدیگر به رقابت خواهند پرداخت و ذخیره سازی داده ها بر روی یک بلاکچین نیازمند انرژی بالایی است. و در صورت پیاده سازی میزان تولید زباله های الکترونیکی نیز تا حد بسیار بالایی افزایش خواهد یافت.
سوالات متداول
وب 3 چیست؟
وب 3 به عنوان نسل جدید از وب شناخته می‌شود که توسط تکنولوژی‌های جدیدی مانند هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و بلاک چین پشتیبانی می‌شود.
تفاوت میان وب2 و وب 3 چیست؟
وب 3 به روز رسانی و اصلاح در وب 2 یاد می کنند که مشکلات و نقطه ضعف های وب 2.0 را حل خواهد کرد.